In het Argentijnse deel van Patagonië ligt nationaal park Los Glaciares, een gebied van hoge bergen, uitgestrekte bossen, ijzige gletsjermeren en weidse vlaktes. Het park dankt zijn naam aan de gletsjers, die gevoed worden door het grote Zuid-Patagonische ijsveld. Buiten Antarctica en Groenland is dit de grootste ijskap op aarde. Wij geven 4 tips om de schoonheid van dit onherbergzame gebied te ervaren.
Tekst & fotografie: Nils Senff
Los Glaciares, gelegen in Patagonië, strekt zich uit van de woestijnsteppen in het westen van Argentinië tot de Andes in het oosten, dat de natuurlijke grens vormt met buurland Chili. Het park beslaat 600.000 hectare en is in 1981 verklaard tot UNESCO-werelderfgoed.
In het nationale park liggen namelijk 46 gletsjers die zijn ontstaan in het Zuid-Patagonische ijsveld. Daarnaast zijn er nog 200 andere gletsjers. Ook in Los Glaciares zijn de gevolgen van klimaatverandering te zien: millennia oude gletsjers zijn in tientallen jaren sterk afgekalfd. Een deel ervan zal in de nabije toekomst waarschijnlijk verdwijnen.
1. Ervaar de levende gletsjer van Los Glaciares
In Los Glaciares kun je een grote, ‘levende’ gletsjer zien, die nog niet is afgekalfd door klimaatverandering: de Perito Moreno. Dit is de topattractie van het park, want het is de enige gletsjer die toegankelijk is over de weg. Je rijdt er in anderhalf uur heen vanaf het stadje El Calafate; 80 kilometer naar het oosten. Vanaf een uitgebreid stelsel van wandelpaden en uitzichtplatforms kun je de gletsjer goed zien. En horen…
Bewonderende kreten
Als we over de stalen trappen afdalen, klinkt een krakend geluid als onweer door het bos, gevolgd door geraas van water. Een blauwe ijsplaat zo hoog als een flatgebouw breekt van de gletsjer af en stort in het water van Lago Argentino. Het natuurgeweld ontlokt bewonderende kreten aan toeschouwers, die het van heel dichtbij gadeslaan, vanaf de oever van het gletsjermeer. Dit spektakel is de reden waarom de Perito Moreno zo geliefd is.
Moeilijk te bevatten
Zelfs als je er met je neus bovenop staat, is het moeilijk te bevatten hoe groot deze ijstong is (samengeperste en bevroren sneeuw). De voorkant is bijna 5 kilometer breed. En op sommige plekken rijst de grillig gevormde wand meer dan 70 meter uit het water. De totale oppervlakte van de Perito Moreno is groter dan dat van de stad Buenos Aires (!) en dit is nog niet eens de grootste gletsjer in het park. En het is slechts een fractie van al het ijs in Los Glaciares.
2. Wandelen op de Perito Moreno
Grip op het ijs
Om de Perito Moreno van nog dichterbij te ervaren, maken we een wandeling over het ijs. Een bootje brengt ons eerst naar de overkant van het water. Na een korte wandeling door een bos en over stenen en kiezels van de Moreno, krijgen we veiligheidshelmen uitgereikt. Ook worden stijgijzers onder onze schoenen gebonden, zodat we grip hebben op het ijs. Onder leiding van een gids schuifelen we na een korte veiligheidsinstructie voorzichtig de gletsjer op.
Vanuit het bos de gletsjer op
De meeste gletsjers beginnen 2.500 meter boven zeeniveau: een eind boven de boomgrens. Maar door het klimaat in Patagonië beginnen ze in Los Glaciares al op 1.500 meter. En het eind (de terminus) ligt op 2000 meter. Bijzonder, want daardoor kun je hier vanuit het bos de gletsjer op stappen.
Wereld van ijs
Als we eenmaal op de Perito Moreno lopen, lijkt het al snel alsof de wereld alleen nog maar uit ijs bestaat. We springen over kabbelende riviertjes van smeltwater en klauteren behoedzaam over trappetjes en paadjes die de gidsen hebben gemaakt. Daar zijn ze nooit klaar mee, want de gletsjer is dagelijks in beweging wat ook geldt voor de grillige vormen aan het oppervlak. Die veranderen voortdurend.
Oogverblindend wit
Als de zon door de wolken breekt, wordt de gletsjer bijna oogverblindend wit en knijpen we met onze ogen. We bewonderen de diepblauwe kleur van het water in de spleten en spelonken. Een rilling kruipt onwillekeurig over onze rug als we in de diepe scheuren turen. Want boven water is de gletsjer 70 meter hoog, maar onder water reikt het ijs tot wel 170 meter diep. Daar wil je echt niet in vallen.
Er zijn verschillende mogelijkheden om de Perito Moreno te bewandelen. De minitrekking duurt ongeveer anderhalf uur. En je kunt deze excursie goed combineren met een bezoek aan de uitzichtplatforms. Maar langere tochten zijn ook mogelijk. Er is maar één bedrijf in El Calafate dat de trekkingen organiseert.
3. Maak een gletsjercruise in Los Glaciares
Hoewel een groot deel van Los Glaciares ontoegankelijk en onherbergzaam is, kun je in El Calafate op een comfortabele manier een indruk krijgen van het park tijdens een bootcruise. Je bent hiervoor een hele dag onderweg.
Lago Argentino
Met een schip waar maximaal 200 mensen op kunnen, steek je eerst Lago Argentino over, dat met een lengte van 160 kilometer het grootste meer van Argentinië is. Vervolgens vaar je over zijarmen langs grote gletsjers als de Spegazzini, de Uppsala en natuurlijk de Perito Moreno. De binnenruimte van de catamaran heeft grote, panoramische ramen. Maar je kunt ook aan dek om de gletsjers te zien. Tenminste, als het weer meezit.Overigens zijn er per dag slechts een aantal tochten per dag om massatoerisme tegen te gaan.
Patagonisch weer
Als wij aankomen bij de haven, regent het keihard en er hangt een dikke laag mist over het meer. Het vooruitzicht om onder deze omstandigheden een dag op een schip door te brengen is niet erg aanlokkelijk. Maar we bedenken dat we in Patagonië zijn. En dat staat bekend om zijn veranderlijke weer. We hopen er het beste van. ->
Ruig landschap
Gelukkig stopt het al snel met regenen. Ook de mist trekt op. En dan zien we een ruig landschap aan ons voorbij trekken: besneeuwde bergtoppen en hoge rotswanden met ontelbare watervallen. We weten dat we gletsjers naderen als de eerste ijsschotsen voorbij dobberen. Die worden steeds groter, tot er bergen voorbijdrijven, die boven de catamaran uit torenen. De kapitein manoeuvreert het schip steeds zo dat we de ijzige gevaartes vanaf het dek goed kunnen bekijken.
Muts op, handschoenen aan
De eerste gletsjer op de route is de Seco. Die bereikte vroeger de oever van het water, maar heeft zich ver teruggetrokken. Terwijl we de Seco passeren, komt de Spegazzini in zicht. Dat is een van de hoogste gletsjers in het park. Als het schip langs de indrukwekkende ijswand vaart, worden we aan dek bijna omvergeblazen door ijskoude wind die van de gletsjer afkomstig is. Warme kleding is hier echt een must! ↓
Bahai de los Vacas
De catamaran legt aan in de Bahia de los Vacas waar we onze benen kunnen strekken. Deze baai is vernoemd naar runderen, die lang geleden zijn meegebracht door kolonisten die hier een bestaan wilden opbouwen. De mensen zijn allang weer vertrokken, wat niet geldt voor de runderen. Hun nageslacht is een bedreiging voor het gebied. De dieren vernielen bomen en veroorzaken bodemerosie. Pogingen om ze te verhuizen zijn helaas mislukt: te ingewikkeld en kostbaar in dit afgelegen gebied. Het is een voorbeeld hoe ingrijpend de invloed van mensen kan zijn, zelfs in geïsoleerde regio’s als deze.
Stervende reus Upsala
We varen verder richting Upsala, de grootste gletsjer van Los Glaciares. Deze ijzige reus is stervende. Hij slinkt jaarlijks 14 meter en groeit niet meer aan. De catamaran kan niet dichtbij komen, het is te gevaarlijk door de vele ijsbergen in het water. Ook op grote afstand zien we hoe imposant de Upsala gletsjer nog steeds is.
Een gids aan boord vertelt ons dat Upsala al jaren wordt gebruikt als voorbeeld om de gevolgen van klimaatverandering te illustreren. In enkele tientallen jaren is de gletsjer kilometers afgekalfd. We voelen ons nu toch een beetje ramptoeristen als we foto’s maken van de ijsschotsen. De gids stelt ons gerust: “Juist door te laten zien wat hier gebeurt, kunnen we mensen bewust maken van de gevolgen van klimaatverandering.”
Nationale trots
We worden weer wat vrolijker als we aan het eind van de cruise langs de Perito Moreno varen. Vanaf het water ziet de gletsjer er weer heel anders uit. De kapitein laat het Argentijnse volkslied uit de speakers schallen. Argentijnse medepassagiers worden er emotioneel van en zingen mee terwijl het schip langs de gletsjer vaart. De Perito Moreno is voor de Argentijnen duidelijk een nationaal symbool, want ze zijn enorm trots op de schoonheid van hun land.
In El Calafate adverteren veel bedrijfjes met de bootcruise, maar er is maar één bedrijf dat de cruise uitvoert. Heb je slechts 1 dag, dan kun je de cruise eventueel afsluiten met een bezoek aan de uitzichtplatforms bij de Perito Moreno.
4. Ga op avontuur in El Chaltén
Sportievelingen kunnen Los Glaciares verkennen vanuit El Chaltén. Je rijdt er met de lokale bus in 3,5 uur naartoe vanaf El Calafate. Dit gehucht staat bekend als wandelhoofdstad van Argentinië, want je kunt hier prachtige wandelingen maken: dagtochten, maar ook meerdaagse trekkingen. Ook is het dorp een walhalla voor liefhebbers van outdoor avonturen. Je kunt er onder meer bergbeklimmen, raften, kanovaren, mountainbiken en paardrijden.
Veel dagwandelingen zijn behapbaar voor iedereen met een goede wandelconditie. Los Glaciares ligt namelijk niet op grote hoogte. En de populairste routes lopen over vlak terrein. Wat niet wil zeggen dat er geen uitdagingen zijn.
Dagtocht naar Laguna Torre
Een mooie dagtocht is die naar Laguna Torre (18 kilometer), een gletsjermeer aan de voet van de berg Cerro Torre. Het meer ligt in het voorjaar vol ijsschotsen, die afgebroken zijn van de gelijknamige gletsjer.
Het wandelpad begint aan de rand van El Chaltén. Na een wat steile start door bossen loop je door een brede vallei, omringd door besneeuwde bergen. En vervolgens wandel je langs de wild stromende Rio Fitz Roy naar het gletsjermeer. Dit is een magische plek, zeker als de weergoden je zicht bieden op de indrukwekkende Cerro Torre, direct achter het meer. Helaas krijgen wij niet meer dan een korte glimp te zien.
Laguna de los Tres
De bekendste wandeltocht in El Chaltén is die naar uitzichtpunt Laguna de los Tres en beslaat 23 kilometer. Vanaf daar heb je een adembenemend zicht op de Fitz Roy: een van de iconische bergpieken van Patagonië, die uittorent boven drie blauwe bergmeren. Het is een populaire wandeling en het kan daarom druk worden. De meeste wandelaars starten deze tocht in het dorp en lopen naar het uitzichtpunt en weer terug.
Tip: laat je door een busje afzetten bij een alternatief startpunt ten noorden van El Chaltén, waar de Rio Blanco en de Rio Eléctrico samenkomen. Zo vermijd je deels de drukte, en je hoeft niet heen en terug te lopen. Ook kun je onderweg de Piedras Blancas zien: een indrukwekkende hangende gletsjer.
Deze alternatieve route voert door een brede vallei langs de Rio Blanco. Vervolgens door bossen en over vlaktes. Maar hoe je ook loopt: er staat je één grote uitdaging te wachten. Om het uitzichtpunt te bereiken moet je een steile berghelling beklimmen.
Modderige glijbaan
Wij doen deze wandeling in het vroege voorjaar. Door het smeltwater, dat van de helling stroomt, is het pad veranderd in een modderige glijbaan. Wandelstokken zijn hier een must. Net als uithoudingsvermogen. Moeizaam klimmen we over stenen, gravel en ijs naar boven.
Als we het uitzichtpunt bereiken laten de weergoden ons opnieuw in de steek. Want de Fitz Roy is verscholen achter een dikke laag wolken. Ook van het bergmeer zien we niets, dat ligt nog onder een besneeuwde ijslaag. We wachten af en hopen dat de wolken wegtrekken. Ondertussen genieten we van het geweldige uitzicht richting El Chaltén. Maar het wordt al snel te koud en we besluiten om toch maar weer af te dalen. Je kunt niet alles hebben.
We zijn nog geen kwartier beneden als het plotseling opklaart. Als we achteromkijken lossen de wolken op. En dan komt Monte Fitz Roy tevoorschijn, schitterend in de late middagzon. Tja, in Patagonië is niets veranderlijker dan het weer… 
Praktische reistips
Hoe kom je in Los Glaciares?
Vanaf Buenos Aires vlieg je in drie uur naar El Calafate. Dit is de uitvalsbasis voor een bezoek aan de Perito Moreno gletsjer. Vanaf het busstation van El Calafate reis je met een comfortabele lokale bus in 3,5 uur naar El Chaltén.
Wat kost het?
Wil je Los Glaciares bezoeken vanaf El Calafate? Dan moet je entreekaarten kopen voor het park. Dat kost 29 Amerikaanse dollar per persoon per dag. Tickets zijn niet inbegrepen bij excursieprijzen en het is slim om ze vooraf online te kopen. Verblijf je het park bij El Chaltén? Dan betaal je niets.
Wat is de beste reistijd?
Bezoek Los Glaciares in de periode tussen november en mei. Dan is het voorjaar en zomer in Patagonië. In de winter is Los Glaciares onherbergzaam. Wandelpaden in El Chaltén kunnen afgesloten zijn vanwege sneeuw of regenval.
Bereid je voor op alle seizoenen
Zorg dat je voorbereid bent op alle weersomstandigheden, want Patagonië staat bekend om zijn veranderlijke weer. Ga je wandelen in El Chaltén? Plan dan een reserve dag in je reisschema. Want als het extreem slecht weer is, heb je in elk geval een extra kans om toch die mooie wandeltocht te maken.
