Samuel White Baker en zijn vrouw Florence wisten rond 1860 al dat Oeganda niet zo maar een tussenstop was rond het dierrijke Tanzania, Kenia en Congo. De ontdekkingsreizigers ervoeren vier jaar dit ongerepte Afrika, terwijl ze te voet via Soedan afzakten naar het zuiden, op zoek naar een immens meer dat ze doopten tot Albert N’yanza. Inmiddels telt Oeganda vele prachtige nationale wildlife parken.
Tekst: Angelique van Os | Fotografie: Henk Bothof
In de 20e eeuw onderging Oeganda decennia van schrikbewinden (Idi Amin, 1971- 1979 en Joseph Kony, 1990-2006). Sinds 2008 gaat het beter en heeft Oeganda zijn authenticiteit behouden zonder massatoerisme. Grootste troef: de hoogste primatendichtheid ter wereld. Maar denk ook aan de oorsprong van de Nijl, de hoogste Afrikaanse bergketen (Rwenzori Mountains) en elf nationale parken. En niet te vergeten het rijke, zeer afwisselende landschap, waar Samuel en Florance Baker verliefd op werden. Wij lichten acht van onze favorieten van Oeganda voor je uit.
“De overwinning van onze prijs lag plots voor me! (..) In het zuiden een grenzeloze horizon van water, glinsterend in de middagzon. En westelijk vijftig tot zestig mijl aan blauwe bergen, rijzend uit de bodem van het meer. Het is onmogelijk om de pracht en zege van dat moment te omschrijven” – Samuel White Baker, 1864.
1. Kidepo Valley (1962) – Noord Oeganda
De grond trilt, in de verte ontstaat een enorme stofwolk. Honderden buffels walsen over de uitgestrekte savanne en komen tot stilstand bij een riviertje. Een groepje olifanten observeert de kudde. Ondertussen kauwen ze op de vruchten van worstenbomen, een favoriete snack. Maar daarvan kunnen de dikhuiden wel dronken worden. Verder is hier niets dan ruimte, groengele gewassen, glooiende heuvels en uitgestrekte valleien. Dit alles, omringd door de Morungole bergen en een enkele acaciaboom.
Authentiek Afrika
Soms is het in Kidepo Valley zoeken naar wild. Het loopt er zeker rond, maar verschuilt zich in het hoge gras. Toch is Kidepo een parel en een van de laatste stukjes echt authentiek Afrika hier in Oeganda. De reden hiervan is het pure ongerepte landschap, alsook de prachtige vergezichten omgeven door rust en stilte. Daarnaast is er de mogelijkheid om hier wandelsafari’s te doen, waarbij je als een jachtdier tussen de zebra’s, giraffes en antilopen door sluipt. Onze favoriet met stip, en je komt er vanwege de geïsoleerde ligging – het ligt tegen de Zuid-Soedanese grens aan- weinig andere toeristen tegen.
De Ik mensen. 
Onderweg naar de Ik mensen. 
Walking safari rond het prachtige Kidepo Valley.
Omvang: 1436km2 | Accommodatie: twee wildkampeerplaatsen en banda’s (basic huisjes). Luxe: Apoka Lodge. | Bijzonderheden: weinig andere toeristen vanwege geïsoleerde ligging. Verblijf minimaal drie dagen. Zeldzaam wild met veel geluk alleen in dit park te spotten: cheeta’s, koedoe’s, aardwolven, elandantilopen. Vogels: reuzentrap en struisvogels. Vermijd de regentijd (okt-nov).
We krijgen bezoek van een nieuwsgierige waterbok. 
De Apoka Lodge is prijzig (ca. 500 dollar per nacht), maar dit luxe-verblijf is wel een parel in dit unieke park (zie beeld hieronder). Alle kamers hebben prachtig wijds uitzicht en de kans is groot dat voorbij wandelende olifanten, waterbuffels of waterbokken voor je deur staan. Kijk HIER voor meer info.
De luxe Apoka Lodge, Kidepo Valley. 
2. Murchison Falls (1952) – Noord-west Oeganda
Stokstijf staat de grijze, ruim 1.20 meter lange vogel op één poot. Met zijn grote gele ogen en dito kromme snavel focust hij zich op het water. Zo kan hij wel een uur staan. De zeldzame schoenbekooievaar trekt wereldwijd vele vogelliefhebbers naar Oeganda. Hotspot om de prehistorische vogel te spotten is rond de delta waar het Albert meer en Vicotria Nijl samenvloeien, in Murchison Falls.
Hoogste wild-en vogelpopulatie
Het park bezweek in de jaren ’80 bijna aan stroperij. Nu heeft Murchison de hoogste wild- en vogelpopulatie van Oeganda! Van game drives over glooiende savannes, langs uitgestrekte en soppige moerassen en avontuurlijke boottochten vormen een mooie afwisseling met om het vruchtbare leven op en rond het water te observeren. Dan is de kans aanwezig om een schoenbekooienvaar tegen te komen. Nog altijd staart de levensgrote vogel naar het water, en dan plotseling: snap! Hij heeft een longvis te pakken en verdwijnt in het hoge papyruswoud.
Een goede 4×4 jeep is wel een vereiste in de Nationale Parken van Oeganda. 
Accommodatie: van wild kamperen tot luxe lodges. | Omvang: 3893 km2, grootste park | Bijzonderheden: bootsafari’s over de Nijl en meren, imposante waterval; van dichtbij via wandelroute te bezichtigen. Wildlife: big four (behalve de neushoorn; die leeft beschermd in de Rhino Sanctuary in Ziwa, zo’n drie uur rijden) en zeldzame vogels, zoals de Goliathreiger (grootste soort ter wereld).
De prehistorische en zeldzame Shoebill (schoenbekooienvaar). | Foto: Angelique van Os
3. Kibale Forest (1993) – West-Oeganda
In de verte klinkt gekrijs. Even verstart het groepje toeristen en kijkt wat angstig om zich heen in het regenwoud. “No worries,” zegt de gids geruststellend. “De chimps nodigen elkaar uit om samen te eten. Ze zijn in de buurt.” We bevinden ons in Kibale Forest, dat bekend staat om de wilde chimpansees. De gids praat in de walky talky. “Volg mij,” zegt ze fluisterend. Na een kleine tien minuten lopen neemt het geluid toe. De neuzen gaan omhoog richting de metershoge bomen. De apen zitten ver weg, beschut tussen een dicht bladerdak, maar soms klauteren ze ineens naar beneden. Zoals een nieuwsgierig mannetje, dat enkele minuten op de grond rondstruint en relaxt op een vijg kauwt. De walky talky krast opnieuw. Het groepje gaat verder. Een ander clubje trackers heeft vier chimps gevonden die op een omgevallen boomstam zitten. Er wordt druk gevlooid, gekrabd en geknuffeld. Hoe aandoenlijk!
Omvang: 795km | Accommodaties: diverse lodges; Chimp’s Nest ligt prachtig op een berg met uitzicht op de Rwenzori Mountains. Eco-lodges liggen in het woud. Er is een ook boomhut. | Bijzonderheden: de grootste primaatdichtheid van Afrika, waaronder de zwart-witte franje aap, de roodstaartaap en de blauwe aap. Kibale is hét park om chimpansees te zien. Op verzoek is het mogelijk om met onderzoekers op pad te gaan.
4. Rwenzori Mountains (1991) – Zuid-west Oeganda
Nog voor de eerste stappen in het park plenst het al. Startend op 1600m hoogte is het ruim drie uur tot de eerste stop soppend stijl omhoog klimmen. De Mahoma Trail is sinds augustus 2012 in gebruik en vormt samen met het ‘oude pad’ de interessantste en pittigste van acht trekkingroutes. Deze twee paden komen na meerdere dagen klim-men uit op de eeuwige sneeuw van Margherita (5109m), Afrika’s derde hoogste berg. De Rwenzori bergketen is echter de hoogste van het continent. De rijke vegetatie is overweldigend: van metershoge ‘mikado-bamboebomen’, velden vol varens, sprookjesachtige Old Man’s Beard bomen (rafelige sliertjes als bladen)en de schilderachtige Rukenga-vallei die is omringd door enkele reuzenlobelia’s.
EXTRA TIP:
Lees HIER meer over onze wandelttocht door de Rwenzori.
Old Man’s Beard. 
Een prachtige reuze lobelia. 
Omvang: 996km2 | Accommodatie: simpele trekhutten, of zelf tenten en slaapzakken meenemen, want lokaal materiaal is onhygiënisch.| Bijzonderheden: unieke vegetatie. Goede conditie en bergervaring vereist. Trektochten van twee tot zeven dagen. Laarzen en waterdichte kleding zijn een must. | Zeldzame dieren: blauwe Turaco-vogel en driehoornige kameleon (de kameleon zie je op onze header).
We volgen het glibberige olifantenpad. 
En daar is de vallei.
5. Queen Elizabeth (1952) – midden Oeganda
Knorrende nijlpaarden, jankende jakhalzen, brullende leeuwen, olifantengetetter en schreeuwende chimps in het tropische woud. ’s Ochtends en ’s avonds klinkt er een overweldigende kakofonie van dierengeluiden in de populairste bestemming van Oeganda: Queen Elizabeth. Dit park is geliefd omdat het vrijwel alle soorten ecosystemen en landschappen presenteert, en daardoor uiteenlopende diersoorten trekt. Ongerept Afrika in een notendop.
Tijdens onze game drive met bioloog Ludwig Siefert komen we heel dichtbij de leeuwen en hun kroost.
Omvang: 1978km2 | Accommodatie: divers; hotspot: Bush Lodge. | Bijzonderheden: evenals Murchison Falls, een must voor wildlife en vogelliefhebbers (zeshonderd soorten). Activiteiten in en rondom het park: boomklimmende leeuwen in Ishaha, wandelen rond kratermeren.
TIP 1: De Kyambura Gorge is een ‘verborgen’ tropisch woud in een diepe kloof, aan de rand van het nationale park van Oeganda. Hier leven een aantal chimpansee families onder speciale bescherming van onder meer Volcanoes Safaris.
TIP 2: een unieke ervaring is een safari-tocht met bioloog en wetenschapper Ludwig Siefert en zijn assistent James Kalyewa die zich al jaren inzetten voor The Uganda Carnivore Program en de populatie in stand proberen te houden van leeuwen, luipaarden en hyena’s. Als je met Lu op pad gaat vind je zonder twijfel een groep leeuwen, en bijzonder, je komt heel dichtbij, want hij kan ze off-road spotten omdat diverse van deze jagers een halsband dragen waardoor ze gemonitord worden. Ook een avondtocht is een belevenis, zelfs als je geen wild spot. Want Lu roept spanning op met geluiden die hij in het donker afspeelt met zijn dierenopname-apparaat. En je ondersteunt er ook nog eens zijn onderzoek mee en de bescherming van deze katachtigen, die in dit gebied steeds meer leefruimte verliezen door optrekkende dorpjes.
Nieuwsgierige mangoesten. 
Kyambura Gorge, thuishaven van ‘the Lost chimps’.
6. Bwindi (1991) – Zuidwest Oeganda
Iedereen houdt de adem in. De imposante silverback draait zich op een paar meter hoogte plotseling om naar het groepje toeristen, relaxed kauwend op een blaadje. Niemand beweegt zich of maakt geluid, alleen camera’s klikken in hoog tempo door. Volgens de ranger die de Mshongi-familie al acht jaar dagelijks bezoekt, gebeurt het zelden dat deze silverback zich zo kwetsbaar opstelt. Het is een van de negen apenfamilies (in totaal 720 exemplaren) die in het wild leeft in het ondoordringbare woud.
once in a lifetime expierence
Nonchalant houdt de gorilla zijn toeschouwers in de gaten. De zeldzame mensapen zijn een lucratieve business voor de Uganda Wildlife Authority (UWA) en de Oegandese regering. Ze leveren 60 procent van de inkomsten uit toerisme. Een uurtje ‘apies’ kijken vanaf minimaal $500 per persoon is veel geld, maar deze once in a lifetime experience maakt grote indruk. Als zijn takje opgepeuzeld is, laat de silverback zich licht als een veertje van het bladerdak afglijden en verdwijnt in het oerwoud. Iedereen lacht en kan weer ademhalen.
Omvang: 321 km2 | Accommodaties: divers. Tip: Wagtail Eco-lodge. | Bijzonderheden: het zoeken naar de gorilla’s is een belevenis op zich, door het prachtige eeuwenoude regenwoud. Let op steile en glibberige stukken. Huur een drager voor $15. Van de parkopbrengsten gaat 5 procent naar de lokale bevolking en wordt gebruikt voor onderhoud van het woud.
7. Mghahinga Gorilla & Muhuvura vulkaan (4127m)
Sierlijk dansen de golden monkeys van de ene tak naar de andere. Bijna gaat het mis als een aapje over de metershoge bamboeplanten slingert en een paar meter naar beneden valt. Gelukkig is er zijn lange staart, waarmee hij zichzelf makkelijk opvangt. Deze vliegensvlugge apensoort zijn vrij onbekend. Er leven er hier zo’n 1100 exemplaren. In Mghahinga leven naast golden monkeys ook gorilla’s. Dit park is omgeven door een laag bos, bamboe, heide en de Virunga Vulkanen, die in Oeganda bestaan uit de Muhuvura-, Gahinga- en Sabinyo (en twee andere vulkanen, maar die liggen in Congo en Rwanda).
Pittige klim
De beklimming van de Muhuvura (4127m) is een zware tocht met kans op hoogteziekte. Het kan zijn dat je – zoals Angelique overkwam- op een paar honderd meter moet afhaken vanwege zware hoofdpijn. Wie fysiek wel sterk genoeg is – zoals Henk-, staat nog een pittige laatste klim over smalle en gladde houten ladders en trappen te wachten. Een drager is hier noodzakelijk en zorg voor voldoende eten en drinken.
onbewoond eiland
Aangekomen bij de top is de voldoening dan ook groot met velden vol reuze lobelia’s en een kraakhelder kratermeer, waar je je dorst kunt lessen. Er komen op deze hoogte namelijk geen parasieten voor. Alsof je een klein, onbewoond eiland uit de prehistorie helemaal voor jezelf hebt. En bij een strakblauwe lucht reikt het weidse uitzicht tot Queen Elizabeth NP.
Golden Monkey 
Uitzicht vanaf de Muhuvura vulkaan. 
Bijna aan de top. 
De reuzelobelia’s op de top van de Muhuvura vulkaan.
Omvang: 33km2| Accommodaties: kamperen kan aan de voet van Mgahinga en Sabinyo. Travelers Rest in Kisoro (40 minuten rijden) is een fijn hotel. Voorheen uitvalsbasis van gorilla-beschermer Dian Fossey. | Bijzonderheden: Golden monkeys leven alleen hier. Gorilla-trackings (deels in Rwanda) zijn minder druk bezocht dan in Bwindi. Met een goede conditie en enige bergervaring mooi te combineren met vulkanenwandeltochten in grensgebied Congo en Rwanda in twee dagen.
8. Lake Mburo – Zuidoost – Oeganda
Dreigend opent het nijlpaard zijn bek richting het voorbijpruttelende motorbootje. Verderop trekt juist een piepklein felblauw ijsvogeltje de aandacht, terwijl hoog in een boom een Afrikaanse visarend zijn vleugels droogt in de zon. Rond Lake Mburo barst het van de levendigheid. Dit park vormt een mix van vijf meren, moeras, acaciabomen, laag struikgewas en open savanne. Het is omringd door precambrium rotsen. Off-track fietsen of paardrijden tussen de zebra’s en antilopen zorgt voor een intieme safari ervaring. Hoewel, de zebra’s balken en gaan er vandoor zodra de camera tevoorschijn komt.
Fish eagle 
Topi’s. 
We trekken aardig wat bekijks op fietssafari.
Omvang: 370km2 | Accommodatie: Tip is Rwakobo Rock, een eco-lodge met acht sober-chique cottages met adembenemend uitzicht. Goede keuken en fietsenverhuur. Verder kamperen aan het meer. | Bijzonderheden: compact park met veel activiteiten en daardoor mooie afsluiter van een rondreis. Paardrijden kan via luxe Mihingo Lodge. Met kleine bootjes (8 à 10 pers.) zit je dicht op de dieren in het water.
