Europa barst van de culturele hoogtepunten, daarom delen we een aantal kunsttips die plaatsvinden in het voorjaar. Van Culturele hoofdstad Tartu, het verstilde Arvo Pärt Museum, de biënnale in Malta tot maatschappij kritische kunst in Carpetland. Critial Tapestries en inspirerende boekreleases.
Tekst: Angelique van Os
1. Arvo Pärt Centre, Tallin
Zo’n 35 kilometer verwijderd van Estlands hoofdstad Tallin, ligt verscholen in het prachtige Laulasmaa bos, het Arvo Pärt Centre. Hier smelten stilte, natuur en muziek samen. In september 2021 bezocht ik dit sobere en moderne centrum waar de aanwezigheid van componist Arvo Pärt (1935) sterk aanwezig is.
Tintinnabuli
Pärt heeft de aard waarop muziek begrepen wordt aanzienlijk veranderd met zijn werken. In 1976 creëerde hij zijn eigen unieke, muzikale taal oftewel tintinnabuli, waarmee hij een breed internationaal publiek bereikte. Zijn composities beïnvloeden nog altijd de hedendaagse klassieke muziek en allerlei andere stromingen.
Uitgebreid archief
Het centrum bevat een uitgebreid archief, waar waardevolle informatie, documenten, schetsen en de originele manuscripten van de grote meester zijn opgeslagen. Tot het archiefmateriaal behoren ook duizenden foto’s, allerlei film- en audio-opnamen, een uitgebreide database en correspondentie tussen Pärt en opdrachtgevers. Er is een fraaie bibliotheek en er zijn diverse stilteruimtes waar gestudeerd, geluisterd en gewerkt kan worden. Een waardevolle plek voor musici, componisten en musicologen, maar zeker ook voor liefhebbers en nieuwsgierige reizigers.
Muzikale ontmoetingen
Bovenal is het Arvo Pärt Centre een plek voor muzikale ontmoetingen en zijn er dus ook regelmatig concerten, lezingen en is er in en rond het gebouw overal een prachtige synergie tussen de natuur en muziek. Beklim vooral de toren en geniet van het uitzicht. En wanneer je even helemaal tot jezelf -of God- wilt komen. Breng dan een bezoekje aan Pärts eigen minikapel, een bijna heilige plek.
2. Tartu, Culturele hoofdstad van Europa 2024
We blijven even bij Estland, want het minder bekende zusje van Tallin genaamd Tartu, is dit jaar uitgeroepen als Culturele hoofdstad van Europa. Universiteitsstad Tartu is een van de oudste steden van de Baltische staten en staat bekend om diens levendige culturele activiteiten, podia en cafés. Met zo’n 100.000 inwoners is het een compacte stad vol oude gebouwen en gelegen aan de fraaie rivierbanken van de Emajõgi. De nogal altijd populaire universiteit is ook een van de oudste van Noord-Europa, opgericht in 1632.
Thema Tartu
Het thema tijdens Tartu 2024 luidt: De kunst van het overleven en de belangrijkste evenementen zijn onderverdeeld in vier programmalijnen: Tartu en de Aarde, Tartu en de mensheid, Tartu en Europa en Tartu en het universum. Van folklorische festivals, grootst feesten tot wandelingen en kanotochten bij volle maan bieden genoeg redenen om dit jaar deze bijzondere stad te ontdekken.
3. Carpetland. Critial Tapestries (Antwerpen)
Tot 14 april presenteert Kunsthal Extra City in Antwerpen de unieke groeps-tentoonstelling Carpetland. Critical Tapestries . Gevestigd in en voormalig Dominicanenklooster is hier werk te zien van twaalf – hoofdzakelijk vrouwelijke – internationale kunstenaars wier artistieke praktijk zich afspeelt rond textiel en tapijten. Geen alledaags onderwerp en het neemt bezoekers mee over de hele wereld.
Kritische vragen
Wandtapijten en vloerkleden; gevilt, geweven, geknoopt of geborduurd; abstract of figuratief; stuk voor stuk vertellen de kunstwerken in deze tentoonstelling een complex verhaal waar techniek en symboliek hand in hand gaan met kritiek op onze hedendaagse samenleving. Carpetland. Critical Tapestries. focust dan ook minder op esthetische schoonheid en design, maar stelt in kritische vragen over vrouwelijke en veelal onzichtbare arbeid, rond productieprocessen en de teloorgang van oude technieken net als vragen omtrent culturele identiteit, migratie, diaspora en verschillende vormen van exotisme.
Vlammend patchwork
De expositie biedt een prikkelende mix van internationale namen zoals Fátima Rodrigo Gonzales (Peru), Isa do Rosário (Brazilië), Natalia Nakazawa (U.S.A.) en jong beloftevol werk uit België. Eén van de eyecatchers is het zes meter lange, vlammende patchwork Contradanza van Gonzales. De kunstenaar plaatst kritische kanttekeningen bij de westerse blik op Peruviaanse traditionele inheemse kledij. Ook het werk van Isa do Rosário is ontwrichtend op een productieve manier. Ze gebruikt haar typische, visuele taal om uitdrukking te geven aan de gruwelen van slavernij en slavenhandel waar haar voorouders mee te maken kregen.
Irak
Hussein Shikha’s artistiek onderzoek focust dan weer op Zuid-Irakese tapijttechnieken en -symbolieken die sinds het Britse Mandaat in Irak steeds minder courant werden. Shikha maakte voor deze tentoonstelling voor het eerst ook een eigen geweven tapijt, in samenwerking met het Textielmuseum in Tilburg.
4. Inspirerende boeken: The Great Divide & Rana
The Great Divide – Tim Voors
Met bijna 5000 kilometer is de Continental Divide Trail (CDT) de langste wandelroute ter wereld die door één landloopt. Dwars door de Verenigde Staten, vanaf Glacier National Park aan de Canadese grens, kronkelt de route door staten Montana, Idaho, Wyoming, Colorado tot aan het zuidelijke New Mexico. De Nederlander Tim Voors schreef er een fraai boek over, The Great Divide, Walking the Continential Divide Trail, uitgebracht door Gestalten.
Beroemde parken
Voors doorkruiste diverse beroemde parken als Yellowstone National Parks, The Rocky Mountains, The Bob Marshall Wilderness en South San Juan Wilderness. De getrainde langeafstandwandelaar deed er 4,5 maand over, maar had een valse start omdat hij -nog voor een voet te hebben gezet op de befaamde hike route-, een fikse enkelwond opliep. Na vier dagen rust begon zijn avontuur, dwars door de wildernis van het Glacier Park.
Allerlei emoties
Het boek leest als een trein; als een jongensboek waarin de hoofdpersonage je meeneemt op zijn barre tocht, waarbij allerlei emoties je beklijven. Onderweg is hij niet alleen gefascineerd door de adembenemende landschappen en afwisselende ruige natuur, hij ontmoet en trekt op met diverse eigenzinnige figuren, doorstaat de nodige ziekten en kou, staat oog in oog met wilde dieren en ondergaat een mentale, fysieke en spirituele reis met zichzelf.
Inspirerend boek
Het handzame formaat van het boek telt daarnaast talloze prachtige landschapsfoto’s, aangevuld met dito illustraties en landkaarten van de auteur, waarmee Tim Voors deze epische route visueel levendig weergeeft. Ook de gearlijst en de trail in getallen zijn leuke toevoegingen. Een inspirerend boek, waarvan de route niet voor iedere hiker is weggelegd, maar zeker wel prikkelt om diep het woud in te trekken en de hectische wereld achter te laten, al is het voor een paar dagen.
The Great Divide | uitvoering: hardcover | aantal pagina’s: 240 |taal: Engels| formaat: 17×24 | prijs: €35 | uitgever: Gestalten
Tim Voors schreef diverse andere boeken over lange afstandsroutes, Zoal The Great Alone (ook onder Gestalten). Daarnaast exposeert hij zijn werk, geeft hij onder andere les op de school van Journalistiek Windesheim (Zwolle) en was hij Interim Creative Director voor diverse merken als Google, Nikon en The North Face.
Kijk HIER voor andere boektitels van Tim Voors.
Rana – Marieke ten Berge
De jonge poolvos Rana leeft in het hoge noorden, op Spitsbergen. Tijdens het spelen raakt ze verdwaalt en moet ze alleen zien te overleven op de ijzige sneeuwvlakte. Ze is heel ver van huis. Wanneer er een vriendelijke ijsbeer haar meeneemt vertelt hij haar verhalen over het oude ijs, de lange poolnacht en de sterren. Dan herinnert ze zich de woorden van haar moeder en hoe ze de weg naar huis terug kan vinden.
Hartverwarmend Spitsbergen
Illustrator en auteur Marieke ten Berge brengt in dit prentenboek niet alleen de poolvossen hartverwarmend in beeld, dat geldt ook voor de sneeuwlandschappen en winterse kou. Ze reisde daarvoor zelf af naar Spitsbergen en observeerde meerdere keren de pluizige, witte roofdieren. Daarnaast Ten Berge de donkere nacht prachtige kleurtinten gegeven, helemaal wanneer het Noorderlicht aan de sterrenhemel pronkt. Op de laatste bladzijde is informatieve pagina toegevoegd over het leven van poolvossen op Spitsbergen.
Rana | uitvoering: hardcover | aantal pagina’s: 32 | formaat: 24 x 28 cm | prijs: €14,99 | leeftijd: 4+ | uitgever: Lemniscaat
De liefde voor de natuur is direct zichtbaar in het fraaie werk van Marieke ten Berge. Van haar hand verschenen diverse titels onder Lemniscaat, waaronder Polder met teksten Eva Mooraal en Noord met bijdragen van Jesse Goossens. Voor laatstgenoemde non-fictie titel won ze een Zilveren Penseel.
Voor meer info over Marieke ten Berge kijk HIER.
5. Biënnale Malta
Het eiland Malta presenteert dit voorjaar diens eerste editie van Maltabiennale.art. Tussen maart en mei is er een uitgebreid programma met werk van 80 kunstenaars uit 23 landen, waaronder 24 lokale talenten. Enkele internationale kunstenaars als Tania Bruguera, Andrea Ferrero, Barbra Kapusta, Dew Kim, Edson Chagas, Amy Bravo, Anna Anderegg en het Post Disaster Collective en Agnes Questionmark en Maltese makers Austin Camilleri, Norbert Attard, Trevor Borg, Romeo Roxman Gatt en Martina Farrugia, hebben de opdracht gekregen nationaal erfgoed te verbinden met hedendaagse kunst. Hierbij spelen 21 historische locaties een belangrijke rol, waarvan 17 plekken gerelateerd zijn aan Heritage Malta. Ook het kleinere eiland Gozo is hierbij betrokken.
Programma Biënnale
Aristiek directeur van Maltabiennale.art, Sofia Baldi Pighi, onthulde onlangs de vier artistieke thema’s: de Matri-archie, postkolonialisme, de Middellandse Zee en piraterij. Het publieksprogramma bestaat uit workshops, discussies en conferenties, gericht op alle leeftijden. Dus voor een portie eigenzinnige cultuur moet je dit (voor)jaar naar Malta.
Maltabiennale.art is een initiatief van Heritage Malta via MUŻA, het Malta National Community Art Museum in samenwerking met Arts Council Malta, en wordt ondersteund door de president van Malta en UNESCO. Kijk HIER voor het volledige programma.
Malta is een archipel in het midden van de Middellandse Zee. Het bestaat uit drie hoofdeilanden: Malta, Comino en Gozo. Malta staat bekend om zijn geschiedenis, cultuur en tempels die meer dan 7.000 jaar oud zijn en herbergt drie UNESCO-werelderfgoedlocaties. Naast de forten, megalithische tempels en grafkamers is Malta gezegend met bijna 3000 zonuren per jaar.
