In het Zambiaanse Kafue National Park is het niet de vraag of je leeuwen ziet, maar hoe snel. De lodges van Wilderness, gelegen in de afgelegen Busanga vlakes ten noorden van Kafue, vormen hele bijzondere locaties voor ‘hun shumba’s’. Leeuwen brengen hier nachtelijke bezoekjes en liggen te luieren bij het zwembad.
Tekst: Angelique van Os | Fotografie: Henk Bothof
Het is nacht in Kafue National Park, maar de leeuwen zijn volop actief. Er klinkt geritsel in de struiken en ik hoor nagels over het dek krassen. Stevige passen dreunen over de houten vloer. Ik zit rechtop in bed. Niet zozeer bang, maar wel stijf van de adrenaline. Het management van de Shumba lodge had ons al geïnstrueerd: “Als de leeuwen komen, blijf rustig en stil. Ze zijn nieuwsgierig, maar ze komen absoluut niet in de tent. Er zijn nog nooit gevaarlijke incidenten geweest”, verzekerde manager Dawid Stetson Amweelo van Wilderness ons diezelfde avond.
Scherp
Wanneer leeuwen niet weten wat ze kunnen verwachten, dan nemen ze het zekere voor het onzekere. Ze zullen niet snel een vreemde omgeving binnenstappen. Na het eten in de gezamenlijke ruimte, annex restaurant, waren de leeuwen in de verte al te horen. Ze beantwoorden elkaars geroep. We stonden op scherp.
Kiekeboe
Ik heb al aardig wat leeuwenavonturen beleefd, dus ik let op mijn ademhaling en tuur door het canvas naar buiten in het donker. Het is een uur of twee ‘s nachts. De leeuw of leeuwin moet heel dichtbij zijn. En terwijl ik dit denk, zie ik heel voorzichtig twee oren en de bovenkant van de kop van een leeuwin om het hoekje door de tent gluren. Alsof ze kiekeboe wil zeggen. Ze staart me onderzoekend aan, op nog geen vijf meter van mijn bed verwijderd. Ik hap naar adem. Binnen enkele seconden springt de leeuwin het dek af en verdwijnt via het terras naar beneden, de bush in. Ik stuiter nog even na in mijn bed, en moet zeggen dat ik wel wat moeilijk in slaap val na dit bizarre moment.
Shumba = leeuw
De volgende ochtend bij het ontbijt zijn fotograaf Henk Bothof en ik nog hyper van ons nachtelijk bezoekje aan tent 4. “De lodge draagt niet voor niets de naam Shumba en jullie zitten in op hun favoriete plek met het beste uitzicht”, zegt Dawid lachend. Shumba betekent leeuw in het Zambiaans. De groep leeuwen die regelmatig rond de lodge ‘komt buurten’ bestaat uit zes familieleden en de meesten zijn hier geboren. Het is hun territorium; we noemen ze niet voor niets landheren van de Busangavlakten”, vertelt Dawid. ↓
Territorium van de leeuwen
Overigens geldt dat niet alleen voor Shumba. Ook het wat compactere Busanga Bush Camp (BBC), dat een kwartiertje verderop ligt, is een geliefde plek van diverse leeuwentroepen die leven in dit afgelegen gebied. Dawid: “Wij mogen gebruik maken van ‘hun’ land. Wij ‘huren’ deze lodges gedurende vijf maanden in het jaar. Wanneer het regenseizoen aanbreekt in november en Wilderness de lodges tijdelijk sluit, dan ‘nemen de leeuwen het over’. Zij slapen hier bij Shumba op het dek en hebben perfect uitzicht om hun prooien van ver af te kunnen spotten.”
Schimmen in de verte
Dawid heeft inmiddels zijn verrekijker gepakt en tuurt over de voor ons uitgestrekte Busanga vlakten dat omarmd is door een deken van nevel. Terwijl de eerste ochtendstralen het land verwarmen en vogels op het gras neerstrijken, zien we in de verte de schimmen van de Shumba troep verschijnen. Puku’s (een antilopesoort) geven luide alarmkreten en springen verschrikt weg. Tijd voor actie.
Op de voet gevolgd
We lopen met Dawid en onze gids Powell Nchimunia over de brug van de prachtige lodge, die volledig is gebouwd op een verhoogd houten platform. Vanuit tent 2 volgen we de leeuwen nauwlettend op de voet. Kort daarna pakken we de 4×4 wagen om dichterbij te kunnen komen. We zitten slechts drie minuten in de auto. Eén van de leeuwinnen mankt een beetje. We volgen de troep stapvoets op een afstandje. Ze zijn inmiddels de lodge gepasseerd en lopen richting de drooggelegen uiterwaarden. →
Leeuw Alex
Opeens horen we een harde brul. Het is Alex, een van de jonge dominante leeuwen. Hij begroet de anderen op een paar honderd meter afstand. We gaan op zijn geluid af en vinden hem al snel. Zijn gebrul resoneert door onze lijven heen.
Het is mooi om te zien hoe zijn territorium markeert; staart omhoog en sproeien maar tegen een grote struik. Het is net een kater. Ook hij loopt mank en ziet er wat gehavend uit. Alex is nog herstellende van een heftig gevecht met Mohawk, de leider van de Busanga vlakte. Alex en George, een ander vrij jong alfa-mannetje, zijn samen vanuit een ander gebied Busanga binnengedrongen en hebben Mohawk verjaagd naar het noordwesten. Mohawk verblijft daar met een andere troep leeuwinnen en hun jonge nageslacht.
Alert zijn bij BBC
Terwijl we hier in Busanga genieten van hele uiteenlopende leeuwensafari’s en de leeuwen een beetje leren kennen, moet ook de BBC-crew van Wilderness alert zijn. Gids Powell vertelt dat leeuwen (en soms hyena’s) ook hier regelmatig worden gespot in het hoge gras rond het kamp. Tot twee keer toe vonden we de Busanga troep na onze sundowners niet ver buiten BBC. De leeuwen lagen in het donker in het gras uit te buiken en werden licht actief. Want zodra de avond valt, komen leeuwen meer in actie. Leeuwen slapen gemiddeld 18 tot 20 uur per dag.
Antilopen rond BBC
Om te jagen hoeven de leeuwen niet ver zoeken naar hun prooien. Rond BBC zijn veel kleine antiloopsoorten te vinden zoals puku’s, bush bucks en dik diks. De dieren zijn totaal niet schuw en staren je soms gebiologeerd aan tussen de struiken. Ook lopen ze geregeld voor je tent langs of gaan ze rustig in het gras liggen en doen ze een dutje tijdens de middaghitte. Dan zijn carnivoren niet actief, dus kunnen antilopen even bijtanken.
Levend schilderij
BBC is omringd door diverse bomen, waardoor allerlei vogels aangetrokken worden en soms komt de gele baviaan ook poolshoogte nemen. Buiten voor onze veranda liggen uitwerpselen van een olifant, die hier soms ’s nachts voorbijtrekken. We aanschouwen een levend schilderij vanuit onze tent.
Zwembad
Tijdens onze laatste gamedrive krijgt Powell via de radio een melding, dat hij even langs het zwembad moet rijden van BBC. Eerst zien we ze niet eens, maar tot onze stomme verbazing liggen er twee leeuwinnen op het dek van het zwembad te slapen. En onder de vlonders liggen er nog eens drie in de schaduw te ronken. Het is een merkwaardig en grappig gezicht, en dan te bedenken dat ik de dag ervoor op dezelfde plek heb liggen zonnen en badderen. Dat wordt dus niet meer zwemmen die middag, maar ach, We kunnen ons geen mooier afscheid wensen van de leeuwen van de Busangavlakten in Kafue. En de bewondering voor deze machtige katten is alleen maar groter geworden na dit avontuurlijke verblijf. 
Leeuwen en veiligheid
Wie verblijft in de vijf-sterren lodges van Wilderness’ Shumba en BBC krijgt een korte briefing over veiligheid en begeleiding. Ook al zijn het korte stukjes die je moet lopen van je tent naar de algemene ruimtes, dit is altijd onder crewbegeleiding tijdens ochtendschemering en vanaf zonsondergang. Bij terugkomst van een gamedrive kan het zijn dat er een leeuw ongemerkt op de vlonders ligt te slapen, ondanks dat het personeel het dek regelmatig screent. Dat overkwam ons ook bij Shumba. Uiteraard is het dan niet mogelijk om naar de tent te gaan.
Bewegingsvrijheid
Het personeel van Wilderness verjaagt de dieren in principe niet; ze willen hun territorium en bewegingsvrijheid behouden. En ze willen niet dat de leeuwen zich bedreigd voelen, want dan kunnen zich juist gevaarlijke situaties voordoen. Wanneer een leeuw of leeuwin het kamp betreedt, neemt het personeel afstand of volgt een andere route om de veiligheid te waarborgen. Bij Shumba controleert de crew bijvoorbeeld ook overdag de vlonders, want daar is het koeler en het kan zijn dat er een kat onder ligt te slapen.
Goed observeren
Leeuwen zijn veelal onvoorspelbaar; op voorhand weten de crewleden niet exact hoe ze zich opsplitsen en of ze na een ochtendbezoek bijvoorbeeld later die dag weer terugkomen. Daarom houden ze alles extra goed in de gaten. Ondanks deze avontuurlijke spanning hebben we ons geen moment onveilig gevoeld en weet het personeel exact hoe ze moeten handelen wanneer de leeuwen in de buurt zijn.
Wat te doen als een leeuw je benadert?
Mocht je ooit oog in oog staan met een leeuw of leeuwin, verstijf dan. Sta zo stil mogelijk en kijk wat naar boven en lees zijn lichaamstaal. Als de kat kalm is, blijf staan. Als het je benadert, loop dan heel rustig en voorzichtig naar achteren. De carnivoor is waarschijnlijk ook bang voor jou en geef daarom de ruimte. Gaat het dan nog niet weg, maak je dan groot en schreeuw.
Leeuwenfacts
De jongvolwassen mannetjes van Busanga hebben hele lichtblonde manen. Als ze rond hun vijfde levensjaar zijn, krijgen ze zwarte manen. De neus van leeuwen verandert vanaf hun vierde van zwart in roze. Ook verdwijnen dan de lichte vlekjes rond de poten en buik. Vanaf een maand of drie starten de welpen met jagen, terwijl ze nog wel drinken bij hun moeder.
Dominante leeuw
Als een leeuwin welpjes heeft, dan trekt ze zich terug zodat de volwassen leeuwen ze niet snel kunnen vinden. De kans is namelijk groot dat leeuwen haar welpjes doodt als ze jonger dan een half jaar zijn. Weet de dominante leeuw zeker dat hij de vader is, dan beschermt hij zijn nageslacht. Maar over het algemeen houdt een moeder de vader sowieso weg bij haar nest, want een leeuw zal haar (opnieuw) zo snel mogelijk willen bevruchten om zijn territorium veilig te stellen. Als de welpen rond een jaar zijn, dan laat het mannetje de welpen met rust, of ze nu van hem zijn of niet.
Wil je meer weten over de leeuwen van Busanga? Lees dan HIER ons interview met ecologen van het Zambian Carnivore Programme en lees HIER over onze wandelsafari tussen de leeuwen.
Shumba camp
Lodge Shumba bestaat uit vijf tweepersoonstenten, en één een vier-persoonsfamiliekamer. De luxe glampingtenten zijn van alle gemakken voorzien: prachtig ingericht met Afrikaans meubilair en accessoires, een groot, zacht bed, fraai sanitair en zowel een in-als outdoor douche. Omdat de tenten op hoogte zijn gebouwd is het uitzicht adembenemend.
De centrale gastruimte, waar je eet en heerlijk kunt relaxen, beschikt over een bar en een groot terras met verlaagde zithoek en een klein verfrissend zwembad.
Busanga Bush Camp
BBC is een klassieker camp dan Shumba, maar ademt evenveel avontuur als diens buren. Er zijn vier compacte tweepersoonstenten; eveneens van alle gemakken voorzien. Je zit hier midden in de bush, met antilopen en aapjes voor de deur.
De compacte gezamenlijke ruimte voelt aan als een open huiskamer, waar dieren zo aan je voorbijlopen. De zonsopkomst is hier prachtig en ’s avonds kun je gezellig rond het kampvuur genieten van een drankje.
Exclusiviteit Wilderness
Zowel Shumba als BBC hebben uiterst vriendelijk en gepassioneerd personeel en diens service is eveneens fantastisch, evenals de gezonde keuken. Wilderness blinkt uit in exclusiviteit. Daarnaast schenkt de high end hospitality group veel aandacht aan hun ‘Theory of Change’. Wilderness zet effectief in op natuurbescherming, educatie, zelfbewustzijn en duurzaam toerisme. Hiermee wordt aandacht geschonken aan habitatconversie, klimaatverandering en mens-dierconflicten. Kijk HIER voor meer info.
